یکی از قطعات مهم در خودروهای جدید مبدل کاتالیستی است. این قطعه ضمن بهینه‌سازی عملکرد موتور خودرو، در کاهش آلودگی هوا بسیار موثر است.
با توجه به آلودگی شهرهای بزرگ و نقش خودروها در آلودگی هوا، خودروها به قطعه‌ای مجهز شده‌اند که میزان مواد آلاینده‌ی خروجی از موتور خودرو را به 10 درصد کاهش می‌دهند.
کاتالیست قطعه‌ای است که در بخش اگزوز قرار گرفته و 90 درصد گازهای سمی تولید شده از عملیات احتراق سوخت در موتور را به گازهای بیضرر و کمضرر تبدیل می‌کند.
در واقع هیدروکربن‌های نسوخته که از موتور خارج می‌شوند به وسیله مبدل کاتالیست به آب و دی اکسید کربن تبدیل می‌شود. همچنین کاتالیست‌ها قادرند اکسید نیتروژن را به دو گاز بی‌خطر اکسیژن و نیتروژن تجزیه کنند که همین کارآیی‌ها سهم بزرگی در کاهش آلودگی هوا دارند.
با این حال بسیاری از رانندگان و صاحبان خودرو از اهمیت کاتالیست مطلع نیستند.
بعضی آن را یک توری بی‌مصرف در اگزوز می‌دانند و حتی در مواردی به توصیه تعمیرکارانِ غیرمطلع، این وسیله از داخل اگزوز خودرو باز شده است!
معمولا هم توجیه افراد برای خارج کردن مبدل کاتالیست از مسیر اگزوز این است که «کاتالیست نفس ماشین رو میگیره»!
اما در واقع کاتالیست یا در واقع مبدل کاتالیستی، قطعه با ارزشی است که بین موتور و محفظه‌یی اگزوز خودرو نصب شده است و علاوه بر نقش مهمی که در کاهش آلودگی هوا دارد، از اهمیت بالایی در عملکرد بهینهی خودرو نیز برخوردار است.
با وجود همه این کارکردهای ارزشمند برای کاهش آلودگی هوا و آلایندگی خودرو، وجود این قطعه در خودرو بسیار حیاتی است.
کارخانجات اتومبیلسازی موتور خودرو را با در نظر داشتن وجود این قطعه سر راه گازهای خروجی موتور طراحی و تنظیم کردهاند و یکی از مهمترین سنسورهای کامپیوتر ماشین که کارکرد موتور را تنظیم می‌کند یعنی سنسور اکسیژن روی این قطعه نصب می‌شود.
شاید با برداشتن این قطعه از مسیر گازهای خروجی موتور، کمی بر قدرت موتور افزوده شود یا به قولی نفس ماشین باز شود، ولی در عمل خودرو از وضعیت تنظیم خارج می‌شود و موتوری که از تنظیم خارج شده باشد، بسیار پر مصرفتر کار خواهد کرد و استهلاک بیشتری خواهد داشت.
مبدل کاتالیستی معمولا یک مونولیت سرامیکی مشبک است که سطح آن با فلزات گرانبهایی مثل پلاتین، پالادیوم و رودیوم پوشیده شده و گازهای خروجی از موتور خودرو را تصفیه نموده و به گازهای بی‌خطر و آب تبدیل می‌کند.
از این رو در مواردی افراد سودجو آن را به عنوان قطعه‌ای بی‌اهمیت در خودرو معرفی می‌کنند تا صاحب ماشین را راضی کنند آن را از اگزوز خارج کند!
امروزه که آلودگیهای ساخت دست انسان هر روز بیشتر از دیروز، محیط زیست انسانها را تهدید می‌کند، اهمیت این قطعه در کاهش آلودگی هوای شهرها چندین برابر شده است تا جایی که بدون داشتن کاتالیست مناسب روی خودرو نمی‌شود گواهی معاینه فنی دریافت کرد و به راحتی در شهرهای بزرگ تردد کرد.
البته باید در نظر داشت که طول عمر مفید کاتالیست بین 50 تا 60 هزار کیلومتر است.
مبدل‌های کاتالیست که هم‌اکنون بر روی خودروهای تولیدی در ایران نصب می‌شود تا میزان آلایندگی آن‌ها را کاهش دهد پس از 80 هزار کیلومتر عملاً کارایی خود را از دست می‌دهد و آزمایش‌ها نشان می‌دهد از این مرحله به بعد میزان آلایندگی خودرو افزایش می‌یابد.
به لحاظ زمانی نیز متوسط عمر مبدل کاتالیستی چیزی حدود ۴ سال است و پس از آن برای آسیب ندیدن خودرو و همچنین کاهش میزان آلودگی باید کاتالیست را تعویض کرد.
فلز بکار رفته در کاتالیست و تکنولوژی پیچیده‌ی تولید آن، ساخت این قطعه را پرهزینه و به شرکت‌های معتبر در دنیا محدود کرده است. اما خوشبختانه در سالهای اخیر به همت شرکت دانش بنیان ایران دلکو این محصول با قیمت بسیار مناسب در داخل ایران تولید و در بازار عرضه می‌شود.
توجه: حک آرم AM یا AM+ و نام ایراندلکو روی فلز بدنه کاتالیست بیانگر اصالت این محصول است.
با توجه به آشفتگیهای قیمتی بازارهای مختلف توصیه می‌شود مالکان محترم خودرو قبل از خرید محصول حتماً قیمت آن را در فروشگاه آنلاین ایران دلکو بررسی کنند تا مورد سوءاستفاده افراد سودجو قرار نگیرند.
علاقمندان برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این محصول و شرکت ایراندلکو میتوانند به سایت ایران دلکو به آدرس fa.irandelco.com مراجعه کنند و یا در صفحه اینستاگرام این شرکت به آدرس:
www.instagram.com/irandelco اطلاعات مفید در مورد نگهداری خودرو را دنبال کنند.