هیبریدی ها چه جور خودروهایی هستند؟
صنعت حمل و نقل، یکی از مهم‌ترین مصرف کنندگان سوخت‌های فسیلی در جهان است. در سال‌های اخیر بسیاری از کشورها با سخت‌تر شدن استانداردهای زیست‌محیطی و به منظور کاهش مصرف سوخت‌هایفسیلی که منابع محدودی در جهان دارند و همچنین کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌ها رو به سوی تولید و استفاده از انواع خودروهای برقی آورده‌اند. خودروهای هیبریدی یکی از انواع این خودروهاست که استفاده از آن در جهان به سرعت در حال رشد است. طبق بررسی‌هایموسسه بلومبرگ، میزان فروش خودروهای برقی در جهان در سال‌های2020، 2025 و 2030 به ترتیب 2، 8 و 20 درصد از بازار جهانی فروش خودرو خواهد بود. در ایران نیز بیش از 2 هزار دستگاه از این خودروها وجود دارد. اما حاشیه‌ها و صحبت‌های ضد و نقیض مربوط به این نوع از خودروها در کشور زیاد بوده و به‌ویژه پس از افزایش قیمت سوخت، جروبحث‌های داغ این روزهای صنعت خودروست.
اصلاً چی هستند؟
واژه «hybrid» به معنای مرکب یا ترکیب دو عنصر است. همانطور که از این نام برمی‌آید، خودروهای هیبریدی از دو نوع موتور الکتریکی و بنزینی (یا دیزل) که مکمل یکدیگرند، بهره می‌گیرند. این در حالی است که خودروهای برقی تنها از یک موتور الکتریکی برخوردارند. در اتومبیل‌های هیبریدی موتور احتراق داخل یعنی بنزینی (یا دیزل) کوچک‌تر و سبک‌تربوده و این بدان معناست که سوخت کمتری هم مصرف می‌کند. در واقع این موتورهای کوچک شده در برخی مسیرها و سربالایی‌ها به کمک موتورهای الکتریکی می‌آیند. نتیجه استفاده از این خودروها به ویژه در طولانی مدت، کاهش چشمگیر مصرف سوخت‌های فسیلی و آلاینده‌های زیست محیطی خواهد بود.
چرا در ايران فراوان نيستند؟
در کشور ما از همان ابتدای واردات و معطوف شدن نگاه‌ها به این‌گونه خودروها، اما و اگرهای فراوانی مطرح بود. از ادعای «عدم تاثیر خودروهای هیبریدی در کاهش آلودگی هوا» که مسئولان ذیربط بر آن تاکید داشتند، تا مطرح شدن چندباره طرح «سازماندهی صنعت خودرو و تغییر و کاهش تعرفه واردات خودروهای هیبریدی» در مجلس و نافرجام ماندن آن، تماماً حواشی و شلوغ‌بازی‌های سیاسی و رسانه‌ای بوده که مانند همیشه ما را از اصل ماجرا دور کرده است. این در حالی است که شرکت‌های خودروسازی بزرگ دنیا با پذیرش این واقعیت که آینده و دورنمای بازار خودرو در سیطره این خودروها خواهد بود، با تغییر رویکرد و افزایش دانش و مهارت، به طراحی و تولید انواع خودروهای برقی و هیبریدی روی آورده‌اند.
وضعیت خودروهای هیبریدی در ایران، از دو جهت قابل بررسی است:
- چرا تولید خودروهای هیبریدی به سرانجام نمی‌رسد؟
- تکلیف موضوع تعرفه واردات خودروهای هیبریدی چه خواهد شد؟
رويای خودروی هیبریدی داخلی؟!
«ما هیچ فعالیتی در حوزه تولید خودروهای هیبریدی نکردیم و هر کسی چنین ادعایی کند، دروغ می‌گوید؛ چون رفتارها نشان می‌دهد نمی‌خواهند چنین اتفاقی بیفتد.» این سخنان مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودروست که به نظر می‌رسد چندان هم دور از واقعیت نباشد! این در حالی است که قطعاً توانایی ساخت این خودروها در داخل و با استفاده از دانش نخبگان دانشگاهی کشور امکان‌پذیر است. تنها اقدامی که در این راستا صورت گرفته، چهار طرح کلان در سازمان گسترش برای تولید خودروهای هیبریدی بود، که در سال 90 آغاز و بودجه‌ای به آن اختصاص داده شد و قرار بر این بود که سه مدل خودروی هیبریدی توسط شرکت ایران‌خودرو و همچنین یک مدل تندر 90 هیبریدی هم توسط پارس‌خودرو تولید شود. متاسفانه تا به امروز هیچ گزارش یا عملکردی در این خصوص ارائه نشده است. جای تاسف آنجاست که نه مردم در این خصوص مطالبه‌ای می‌کنند و نه مسئولین پاسخی می‌دهند!
یک چرای بزرگ
موضوع ارزانی و مصرف بالای سوخت در ایران همواره در دولت‌های مختلف مطرح بوده است و تنها راهکاری که در رابطه با حل این مشکل ارائه می‌شد، افزایش پلکانی قیمت نازل‌های انرژی بود. زمزمه‌های بنزین 3 هزار تومانی گاها به گوش می‌رسید و در نهایت در آبان ماه 98 این طرح اجرایی شد. حال سوال اینجاست که وقتی دولت به بهانه کاهش مصرف، افزایش سه برابری قیمت را برای سوخت در نظر می‌گیرد، آیا نگاهی به تولیدات داخلی داشته است؟ به نقل از دادفر، وقتی در ۱۰ سال اخیر ۱۰ میلیون خودرو تولید کردیم که به غیر از پراید تمام آنها مصرفی فراتر از استانداردهای جهانی ۲۰ سال پیش و نه حال حاضر دنیا را دارند و مردم مجبور می‌شوند که ماشین‌هایی با مصرف بالا بخرند و هیچ جایگزینی برای آن معرفی نشده است، چرا مردم باید برای مصرف بالای سوخت با این گرانی کمرشکن مبارزه کنند؟!
معمای تعرفه هیبریدی ها
یکی از موانعی که بر سر راه توسعه و همه‌گیر شدن هرچه سریع‌ترخودروهای هیبریدی در جهان قرار دارد، قیمت بالای آن‌هاست. البته اين امر با توجه به تکنولوژی‌های به‌کار رفته در این خودروها، نظیر هوش مصنوعی و فناوری اینترنت اشیا و باتری خاص الکتریکی قابل توجیه است. از طرفی در سال گذشته به علت انفجار نرخ ارز و ممنوعیت واردات خودرو، با دو مرحله گرانی در خودروهای داخلی و خارجی روبه‌رو شدیم. این موضوع به علاوه موردی که در ابتدا مطرح شد نشان از گرانی دوچندان خودروهای هیبریدی برای ما در کشور دارد. بررسی و جست‌وجویی در سایت دیوار و ديگر سايت‌هاي خريد و فروش خودرو نشان می‌دهد که اگر قیمت این خودروها پایین‌تر بیاید، بازار تقاضای آنها افزایش چشمگیری خواهد یافت.
هنوز هم گرانتر خواهند بود
پس از خبرها و صحبت‌های فراوان در رابطه با این موضوع، سرانجام در 29 اردیبهشت 99 مجلس در مصوبه‌ای، واردات خودروهای سواری تمام برقی و تمام هیبریدی تا زمان تولید آنها در داخل از پرداخت حقوق ورودی معاف کرد. البته تصویب صفر شدن تعرفه ورودی خودروهای هیبریدی به این معنا نیست که برای اولین بار در کشور می‌توانیم خودرویی را با قیمت جهانی در دسترس داشته باشیم. قیمت خودروهای هیبریدی پس از این مصوبه در حدود 50 تا 60 درصد بالاتر از قیمت جهانی آن خواهد بود/ دلیل این امر اضافه شدن حدود 40 درصد عوارض متفرقه و به طور میانگین در حدود 20 درصد سود واردکنندگان خودروست. اما در نهایت و با در نظر گرفتن نیمه پر لیوان، مهم آن است که این خودروها حالا می‌توانند با قیمتی حدود 40 درصد ارزان‌تر از آنچه در بازار فعلی است برای مصرف‌کنندگان عرضه شود.باید صبر کرد و دید این اقدام چه تاثیری بر بازار خودرو خواهد داشت!