رسول دانیال زاده مدیر عامل شرکت فولاد گیلان راهکارهایی برای حفظ تولید و اشتغال در کشور در شرایط تحریم های سخت علیه ایران را در این مصاحبه اختصاصی توضیح داده اند.
رسول دانیال زاده مدیرعامل شرکت فولاد گیلان، در گفت‌وگو با خبرنگار وب سایت ..... ضمن اشاره به تلاش خود و همه کارگران و متخصصان برای استمرار فعالیت در دوران تحریم گفت : حتی در مواقع بحران و دشواری های ناشی از آن، دست از تولید نکشیدم .
سوال : تحریم را چگونه توصیف میکنید ؟
رسول دانیال زاده : قصه تحریم داستان غریبی نیست . تاریخ ایران مملو از هجوم و تاخت و تاز بیگانگان بوده . هر زمان به شکلی و به رنگی ، یا با جنگ یا با تحریم . تحريم هم نوع جدیدی از اقدامات قهرآميز برخی کشورها علیه کشور دیگری است که برای اعمال فشار ، بکار گرفته میشود تا آن را وادار به تبعیت از معيارها و سیاستهای خود کنند . خوب ؛ از ابزار جنگ بعنوان مانعی برای استقلال و توسعه کشور نتیجه نگرفتند . بعد از جنگ هم که کشور فرصتی برای بازسازی پیدا کرد و در مسیر سازندگی قرار گرفت ، تحریمها در دستور کار قرار گرفت . بی تعارف باید گفت که تحریمها همواره آثار تخریبی جدی بر همه شئون کشور و زندگی مردم گذاشته که این ظلم بزرگی علیه این ملّت است . آمريکا و اروپا بارها از اين ابزار عليه ايران استفاده کرده اند و هر چه جلوتر رفته ایم ابعاد و گستره تحريم ها بیشتر شده است . یکی از بخش هایی که همواره از این امر آسیب جدی و منفی دیده است بخش صنعت و تولید است .
سوال : تاثیر تحریمها بر صنعت از منظر شما چقدر مهم است ؟
رسول دانیال زاده : بسیار مهم است . ببینید ؛ صنعت موتور رشد و توسعه پایدار کشور است و توانمندی های زیادی داشته و نقطه اتکا برای اقتصاد کشور است . در صنعت با دو مقوله جدی تولید و اشتغال مواجهیم . از یک طرف تنوع و فراوانی محصولات تولیدی و از سوی دیگر قدرت اشتغال زایی و ظرفیت بالای کارآفرینی در دل صنعت دیده شده است . پس تأثیر تحریم های اقتصادی بر صنعت بعنوان یکی از اصلی ترین متغییرهای اقتصادی قابل تامل است چون هم تولید و هم اشتغال را نشانه رفته است . البته این تاثیرات در بخش های مختلف صنعت متفاوت است بدین معنا که هر صنعتی که وابستگی بیشتری به خارجی ها دارد آسیب پذیر تر بوده و در مقابل ، بخشی از صنایع که چرخه کاری آنها داخلیست ، تاثیر کمتری به خود گرفته اند . بعنوان نمونه چون در زمینه فولاد فعال هستم احساس میکنم از آنجاییکه اکثر حلقه های زنجیره فولاد بومی سازی شده ، این بخش نسبت به سایر صنایع کمتر آسیب دیده است . البته ذکر این نکته هم لازم است که میزان این تاثیرات میبایست توسط اقتصاددانان و پژوهشگران بررسی و گزارش شود .
سوال : لطفا از وضعیت تولید صنعت فولاد در شرایط تحریمی و دشواریهای آن بگویید .
رسول دانیال زاده : اقتصاد ما اقتصاد نفتی است . در سالهای اخیر دستورات اکید مقام معظم رهبری (مدّظله العالی) در دستور کار دولتمردان مبنی بر عدم وابستگی به نفت صادر شده . یکی از قابل اتکا ترین آلترنالیوها برای تحقق این امر، توسعه صنعت فولاد است. حجم و تنوع تولیدات ، تکمیل بودن زنجیره تامین و تولید ، ضریب اشتغال زیاد و قدرت ارزآوری بالای این صنعت باعث شده توجه به فولاد پررنگتر از قبل باشد . یکی از نمودهای همین توجه ، جلوگیری از خام فروشی و حفظ ارزش افزوده حاصل از حلقه های زنجیره تولید فولاد در کشور است . هم اکنون شرایط فعلی ، تولید فولاد به گونه ای است که مازاد تولید داریم . این بدان معناست که ظرفیتهای تولیدی ، نیاز بازار داخلی را تقریباً پوشش میدهد و مازاد آن قابلیت صادرات دارد . اگر اشتباه نکنم نزدیک به دو سوم فولاد ایران صرف مصارف داخلی شده و تنها برای ۳۰ درصد از همین ظرفیت مازاد ، امکان آسیب پذیری ناشی از تحریم های جدید آمریکا وجود دارد . همین ریسک ۳۰ درصدی هم میبایست بصورت جدی مدیریت شده و شرکتهای صادر کننده مورد حمایت قرار گیرند تا لطمه ایی نبینند . شایان توجه است از آنجاییکه بخشی از کالاها و قطعات یدکی تولیدکنندگان کماکان از خارج تامین میشود انتظار اینست که دولت محترم حمایت جدی و همه جانبه خود را به جهت حفظ تولید و اشتغال در این زمینه معمول دارد و موانع پیش روی تامین و واردات این گونه ملزومات را از میان بردارد . دقت کنید ؛ هدف تحریم ، فلج کردن اقتصاد و صنعت است بدینگونه که هیچ فعالیتی در این عرصه صرفه اقتصادی نداشته باشد . صنعت فولاد بیش از اینکه از واردات مواد اولیه تولید خود تاثیر بگیرد از کمبود قطعات و فناوری های جدید آسیب پذیر است . همین کمبودها باعث شده هزینه های واردات افزایش پیداکند و منجر به افزایش قیمت تمام شده محصولات گردد که این به نفع هیچ کس نیست . بسیاری از کارخانجات ما در کشور از باب تامین قطعات یدکی خود دچار مشکل اند . فرآیند تامین این گونه قطعات سخت تر از قبل شده و باید از مسیرهای فرعی و از طریق چند واسطه صورت پذیرد . شرایط پرداخت هم نقدی شده که همگی این عوامل ، تاثیر خود را بر افزایش هزینه ها و بهای تمام شده میگذارد . از طرفی به واسطه همین تحریمها ، شرکتهای معتبر سازنده تجهیزات فولادی یا از بازار ایران خارج شدند یا سطح همکاری های خود را بشدت محدود کرده اند. همین هایی هم که مانده اند موازنه تجاری فی مابین را چه به لحاظ قیمتی و چه به لحاظ حقوقی به نفع خود سنگین تر نموده اند. این روزها رویکرد عمده به سمت چین چرخیده است بنابراین در چنین شرایطی که زیرساختها به سمت چینی شدن میرود میباید از حفظ کیفیت دراز مدت زیرساختها بطور جدی مراقبت نمود .
سوال : با این دشواریها چه راهکارهایی برای حفظ تولید و اشتغال دارید ؟
رسول دانیال زاده : قبل از اینکه این سوال شما را پاسخ بدهم لازم است بدانید مسیر تولید همواره مسیر سخت و دشواری بوده است و علاوه بر آنچه تا الان گفته شد ، دست به گریبان چالشهای جدی دیگری هم هست که در این مجال نمیگنجد. اینها را گفتم تا ببینید که تولید در چه مسیر ناهمواری قرار دارد بویژه که با چاشنی تحریم هم آمیخته شده باشد . اینها واقعیت های میدانی تولید است . دوست دارم بدانید که اصلا منفی باف نیستم و برعکس بسیار به آینده امیدوار و خوش بینم . راه مقابله با این سختی ها و محدویتهای تحریمی فقط و فقط کار است و تلاش . اگر روزی با توپ و تفنگ به جنگ این مردم آمدند امروز اقتصاد و صنعت را هدف گرفته اند . روزی صف اول مبازه ، سربازان و پاسدران بودند و امروز کارگر و صنعتگر و کارآفرین در پیشانی مبارزه قرار دارند . رهبری معظم تعبیر جالبی در این مورد بکار گرفتند و دست اندرکاران تولید را رزمندگان این جنگ نامیدند که نشان از درک عمیق ایشان از این صحنه دارد . اعتقاد دارم تولید مسیر هزار پیچی است که باید مردانه در آن شتابان حرکت کرد کما اینکه علیرغم همه فشارها و مشکلات دست روی دست نگذاشیم و نظاره گر نبوده ایم . مسئولیت بنده بعنوان یک صنعتگر و کارآفرین بخش خصوصی در کنار همه تلاشگران عرصه صنعت در بخشهای دولتی و خصوصی ، چیزی جز تلاش بیشتر ، خستگی ناپذیری و مقاومت نیست تا به لطف خدا از این بحران با سربلندی بیرون بیاییم. من حتی در مواقع بحران و دشواری های ناشی از آن، دست از تولید نکشیدم . اما در پاسخ سوالتان باید عرض کنم باوجود شرایط سخت به وجود آمده در اثر تحریمها، خوشبختانه تمام بخشهای تولیدی صنعت فولاد مانند گذشته با غیرت و تلاش به کار خود ادامه می‌دهند و در این مدت توقفی محسوسی در میزان تولید و صادرات ایجاد نشده است.
اگر بپذیریم که صنعت فولاد بعنوان مادر بخش زیادی از صنایع دارای جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد کشور است ، آنگاه پتانسیل های درون این صنعت خودنمایی میکند . اینکه صنعت فولاد ارزآوری زیادی بر کشور مترتب میکند و جایگزین مناسبی برای اقتصاد نفتی است و یا اینکه سنگ آهنی که مذاب شده و در زنجیره تولید ، به 600 تا 700 فرآورده فولادی تبدیل میشود و انبوهی از اشتغال را در صدها شرکت و هزاران کسب و کار ایجاد میکند ، مزیتهای کمی نیستند. پس میبایست موانع پیش روی این بخش مهم صنعت با تدبیر و برنامه ای صحیح از میان برداشته شود تا زمینه ساز استمرار تولید و حفظ اشتغال باشد. به زعم من مهمترین اقدامات در سطوح سیاست گذاری و برنامه ریزی عبارتند از : تامین کافی و بموقع مواد اولیه صنعت فولاد ، استفاده حداکثری از ظرفیت واحدها و کارخانه های تولیدی ، ایجاد تعادل در حلقه های مختلف زنجیره تامین فولاد برای کسب سود حداقلی برای شرکتهای تولیدی بنحویکه بقا و استمرار تولیدشان را تضمین کند ، تقویت بخش قطعه سازی و تجهیز آنان به فناوری های مورد نیاز صنایع فولادی بعنوان پشتیبان این صنعت ، تسهیل در فرآیند واردات کالاها و قطعات ضروری کارخانجات در زمان مناسب و با قیمت مناسب و ایجاد سهولت در تشریفات گمرکی ، اولویت دادن نیاز بازار داخلی به محصولات فولادی ، تقویت صادرات از محل مازاد تولید ، ایجاد زیرساختهای مناسب برای کاهش هزینه های تولید مانند متعادل سازی قیمت حمل و نقل ریلی برای سرعت و سهولت در امر تولید و غیره .
سوال : بعنوان آخرین سوال آیا تحریمها مزیتی هم داشته اند؟
رسول دانیال زاده : همانطور که قبلا اشاره داشتم تحریمها ظلم آشکاری در حق این سرزمین و مردم بوده و تهدیدی جدی است . اما هنر اینست که تهدید را به فرصت تبدیل کرد . در حال حاضر درصد قابل توجهی از قطعات صنعت فولاد در حوزه مکانیک ، برق و اتوماسیون ، تاسیسات ، انرژی و مواد مصرفی همچون کالاهای نسوز و اقلام روانکاری در کشور بومی‌سازی شده‌اند و حتی در برخی موارد خودکفا شده ایم . بعنوان نمونه در کارخانجات تحت مدیریت اینجانب نیز علاوه بر دستاوردهای فوق در زمینه طراحی و ساخت ماشین آلات و تجهیزات هم اقدامات جدی و مهمی بعمل آمده است . یکی از مواردی که همواره در جلسات با همکارانم برآن تاکید میکنم بحث خودباوری است چراکه اعتقاد دارم افزایش اتکا به توانمندی داخلی در تامین ملزومات و قطعات مورد نیاز خطوط تولیدی ، بیش از آنکه از زاویه اقتصادی اهمیت داشته باشد از منظر علمی ، اجتماعی و حتی سیاسی مهم است . اما آنچه بیشتر جلب توجه میکند ابعاد فرهنگی آن است . همین که کارگران و متخصصان به باور توانمندی های خود برسند بسیار گره گشاست . خوب است بدانید علیرغم همه فشارها برای حفظ و استمرار تولید و اشتغال ، طرحهای توسعه ایی زیادی در دستور کار شرکتهای فولاد گیلان ، کارخانجات نورد و لوله سمنان و فولاد کاویان است که همگی پیشرفت قابل توجهی با تکیه به همین فرهنگ خودباوری داشته اند . موجب افتخار است که اعلام کنم تاکید همیشگی اینجانب بر تکیه به توان داخلی باعث شده بخش عمده ای از طراحی ها ، بازمهندسی ها ، روش های مهندسی معکوس و ابتکارات زیاد توسط همکاران کارشناس و متخصص ایرانی انجام پذیرفته و امید دارم به فضل خدا این مسیر ، پرقوت تر از قبل طی شود .