راهنمای جامع خرید روغن موتور

راهنمای خرید روغن موتور 

سیالات در خودرو نقش بسیار مهم و حیاتی دارند. یکی از این سیالات مهم روغن موتور یا engine oil نام دارد. از  وظیفه روغن موتور می‌توان به: روانکاری، خنک کاری، عدم ایجاد اصطکاک بین قطعات ، افزایش عمر قطعات،آبندی قطعات ، شستشوری قطعات موتور و... اشاره کرد که انتخاب روغن موتور مناسب خودرو پارامتر های مهمی دارد که در این مقاله به این پارامتر ها می‌پردازیم.

تاریخچه روغن موتور

در 6 سپتامبر 1866 جان الیس آمریکایی شرکت پالایش نفت را تأسیس کرد. دکتر الیس ضمن مطالعه قدرت درمانی احتمالی روغن خام ، ناامید شد که هیچ ارزش دارویی واقعی پیدا نکرد ، اما از خواص روان کننده بالقوه آن مورد تعجب قرار گرفت. وی سرانجام مطالعه پزشکی را ترك كرد  تا وقت خود را برای توسعه یك روغن باكیفیت ویسکوزیته بالا برای موتورهای بخار اختصاص دهد،  سپس با استفاده از ترکیبات ناکارآمد روغنهای چرب  و  روغنهای حیوانی روغنی تولید کرد که در دماهای بالا به طور مؤثر عمل کند.

فاکتور های مهم انتخاب روغن موتور

1- ویسکوزیته یا SAE

انجمن مهندسان خودرو یا Society of Automotive Engineers یک سیستم کد عددی برای درجه بندی روغن موتور با توجه به خصوصیات ویسکوزیته آنها ایجاد کرده است.

این کد به دو صورت است اولی روغن موتور single grade یا یک درجه ای که مناسب یک شرایط آب هوایی است یعنی فقط یا در شرایط آب هوایی گرم مناسب است یا در شرایط آب هوایی سرد که خوشبختانه این روغن موتورها منسوخ شده است و جاگزین آن روغن موتورهای چهار فصل یا Multi grade شده‌اند. این شاخص به صورت زیر نمایش داده می‌شود.

SAE XXWYY دو عدد XX وYY به صورت متغیر است. عدد اول XX برای نمایش میزان ویسکوزیته روغن در دمای های سرد است و عدد Y برای نمایش میزان ویسکوزیته روغن در دمای ها بالا و کلمه W مخفف عبارت لاتین winter به معنای زمستان است.

جدول زیر نشان دهنده شاخص های SAE است:

توصیه ما به شما این است سعی کنید برای انتخاب شاخص SAE  با توجه به دفترچه راهنمای خودرو شاخص روغن مناسب خود را انتخاب کنید یا اگر در شهر های سرسیر زندگی می‌کنید حداقل مقدار مجازی که میتوان شاخص SAE را تغییر داد؛  برای مثال اگر روغن موتور فابریک شما دارای شاخص ویسکوزیته SAE 10W40 است میتوان شاخص آن را SAE 5W40 انتخاب کرد.

2- شاخص API

شاخصAPI یا American Petroleum Institute به معنای موسسه نفت آمریکا است.

این شاخص که یک استاندارد آمریکایی است برای نشان دادن درجه کیفیت روغن موتور است که به صورت API SX برای خودروهای بنزینی و API CX برای خودروهای دیزلی نمایش داده می‌شود. حرف X برای موتورهای بنزینی به صورت متغیر از حروف لاتین A تا N است و حرف X برای موتور های دیزلی به صورت متغیر از حروف لاتین A تا J استفاده شده است که هر چه این درجه به سمت حروف آخر لاتین برود روغن از کیفیت بالاتری برخوردار است.

لیست کامل استاندارد های API برای خودرو های بنزینی

SN : بالاترین سطح کیفیت روغن موتور بنزینی در استاندارد API برای موتور خودروهای ساخته شده از سال 2011 به بعد

SM : برای موتور خودروهای ساخته شده در سال 2010 و قدیمی تر

SL : برای موتور خودروهای ساخته شده در سال 2004 و قدیمی تر

SJ : برای موتور خودروهای ساخته شده در سال 2001 و قدیمی تر

SH : برای موتور خودروهای ساخته شده در سال 1994 و قدیمی تر

SG : برای موتور های ساخته شده در سال های 1989 تا 1993

SF : بهران موتور های ساخته شده در سال های 1980 تا 1988

SE : برای موتور های بنزینی ساخته شده در سال های1972 تا 1979

SD : برای موتور های بنزینی ساخته شده در سال های 1968 تا 1971

SC : برای موتور های بنزینی ساخته شده در سال های 1964 تا 1967

SB : برای موتور های بنزینی ساخته شده در سال های 1930 تا 1963

SA : روغن پایه است و عاری از مواد افزودنی است. برای موتور های بنزینی ساخته شده قبل از سال 1930.

نکته‌ای بسیار مهم برای خرید روغن موتور مطرح است آن هم اینکه حتما باید این گرید با مشخصات روغن مدرج در دفترچه خودرو یکسان باشد. برای مثال برای خودرویی با گرید api SG نمی‌توان روغن موتور با گرید API SN استفاده کرد و بالعکس.

لیست کامل استاندارد های API برای خودرو های دیزلی

CA : شامل مواد پاک کننده و ضد خوردگی می باشد. برای موتور های دیزلی سبک مدل سال های 1940 تا 1950 مناسب است.

CB : برای متور های دیزلی سبک مدل 1949 تا 1960 که سوخت حاوی گوگرد بیشتری به کار می بردند، مناسب است.

CC : شامل مواد افزودنی پاک کننده و ضد خوردگی بوده و برای موتورهای دیزلی سبک مدل سال  های 1961 به بعد مناسب است.

CD : شامل مواد افزودنی ضد خوردگی، ضد سایش، پاک کننده است و برای موتورهای دیزلی سوپر شارژ و با سوخت محتوی گوگرد زیاد، مناسب است و در سال 1955 معرفی شد.

CD-II : برای موتور های دو زمانه در سال 1987 طراحی شده است.

CE : روغن موتور مناسب برای موتور های دیزلی سنگین سوپر شارژ و توربو شارژ مدل 1980 تا 1987 است که به جای روغن های CC و CD نیز می تواند به کار رود.

CF : روغن موتور تک درجه ای مناسب برای موتور های دیزلی سنگین سوپر شارژ و توربو شارژ است که در سال 1984 معرفی شده است و می تواند جایگزین روغن CD شود.

CF-2 : روغن موتور مناسب برای موتورهای موتور های دیزل دو زمانه است که در سال 1994 معرفی شده است که می تواند جایگزین CD-II باشد.

CF-4 : روغن موتور چند درجه ای مناسب برای موتورهای دیزل سنگین سوپر شارژ و توربو شارژ مدل 1990 است.

CG-4 : مانند روغن CF-4 است ولی برای مدل سال 1995 و برای مصرف با سوخت هایی که کمتر از 5/0 درصد گوگرد دارند.

CH-4 : برای موتور های دیزلی سنگین سوپر شارژ و توربو شارژ مدل 1998 مناسب است.

CI-4 : روغن مخصوص موتور های دیزلی سبک، متوسط و سنگین با ویژگی کاهش اکسید های نیتروژن تا 50% با استفاده از گازهای خروجی خنک شده از اگزوز به عنوان جایگزین اکسیژن. این روغن به منظور مقابله با اسید های حاصل از NOX ، دارای قابلیت ذخیره بالاتری است.

CJ-4 : معرفی شده در سال 2006 برای موتور های سرعت بالای چهار زمانه. این روغن موتور طراحی شده تا استانداردهای تولید آلایندگی مدل سال 2007 در اتوبان را دارا باشد. روغن های API CJ-4  از حد معیار های عملکردCl-4 PLUS, Cl-4, CH-4,CG-4 و CF-4 فراتر رفته و می توانند به طور موثری موتور های نیازمند سرویس این نوع API را روغن کاری نمایند.

3- شاخص ACEA

استاندارد ACEA مخفف عبارت European Automobile Manufacturers Association که معنی آن انجمن تولید کنندگان اتومبیل اروپا است.

این استاندارد همانند استاندارد API برای بیان درجه کیفیت روغن موتور است، با این تفاوت استاندارد ACEA  بسیار سختگیرانه تر از استاندارد API است که به صورت ACEA XY نمایش داده می‌شود. حرف X به صورت متغیر از حروف لاتین A,B,C,E شامل می‌شود و حرف Y به صورت متغیر از عدد1 الی8 را شامل می‌شود.

در این استاندارد:

حرف لاتین E مخصوص خودرو های دیزلی سنگین است

حرف C مخصوص خودرو های دیزلی و بنزینی سازگار با مبدل کاتالیست است

حرف A,B مخصوص خودرو های بنزنی و دیزلی سبک است

شرح کامل استاندارد های ACEA 

A1: روغن موتور از همان کیفیت A2 است اما با الزامات کمتری برای پایداری برشی و تبخیراست. این کلاس برای روغن‌های چرب به اصطلاح با ویسکوزیته پایین در نظر گرفته شده.

A2: به روزرسانی شده کیفیت قبلی CCMC G4 است. حداقل سطح کیفیت احتیاجات مورد نیاز برای اکثر اتومبیل‌های اروپایی است.

A3:به روزرسانی شده کیفیت قبلی CCMC G5 است. این روغن با بالاترین الزامات مورد نیاز برای حفاظت از سایش، پایداری اکسیداسیون و تبخیر کم و جلوگیری از کم شدن گرانروی فراهم می‌کند.

B1: برای موتورهای دیزلی سبک با سطح کیفیت همان B2 است، اما با الزامات کمتری برای پایداری برشی و تبخیر است. این نوع روغن برای روغن‌های چرب معمولی و با ویسکوزیته پایین در نظر گرفته شده.

B2: به روزرسانی شده کیفیت قبلی CCMC PD2 است. سطح کیفیت حداقل احتیاجات مورد نیاز برای اکثر موتورهای دیزلی سبک اروپا را دارا می‌باشد.

B3: به روزرسانی شده کیفیت قبلی CCMC PD2 است. این استاندارد با دارا بودن به بالاترین الزامات مورد نیاز برای حفاظت از سایش، پایداری اکسیداسیون، تبخیر کم و جلوگیری از کم شدن گرانروی فراهم می‌کند.

B4: این استاندارد با دارا بودن به بالاترین الزامات مورد نیاز برای نوع جدید از خودروهای دیزلی و بنزینی با کیفیت بالا می‌باشد.

C3: روغن‌های با کیفیت عالی و با خاکستر (SAPS) بسیار کم هستند. آن‌ها برای استفاده در موتور بنزینی با کارایی بالا و موتورهای دیزل سبک با سیستم‌های پیشرفته با کاتالیزور دیزلی (فیلتر ذرات دیزل) (DPF) و کاتالیزور سه راه (TWC) که طراحی شده، استفاده می‌شود. این روغن موتور SAE 5W-30 یا SAE 5W-40 بر پایه روغن پایه گروه III درست شده.

این نوع روغن معمولاً استانداردهای شرکت‌های مختلف از جمله:

 Daimler MB-Approval 229.31

Daimler MB-Approval 229.51 

Volkswagen VW50200 

Volkswagen VW50500

Volkswagen VW50501 

BMW Longlife 04 

Porsche (SAE 5W-40 only)

(SAPS= Sulphated Ash, Phosphorus, Sulphur) را دارا می‌باشند

(SAPS به معنای: خاکستر سولفاته، فسفر، گوگرد)

C2: تقریباً همانند استاندارد C3 است و فقط دارای ویسکوزیته SAE 5W-30 است و حفاظت از سایش کمتری دارد اما در بهبود اقتصاد سوخت کمتر خودرو مؤثر است.

C1 :تقریباً همانند استانداردهای C2 و C3 هستند اما این استاندارد بالاترین کیفیت را در حفاظت از سایش، جلوگیری از تولید لجن و بهبود اقتصادی سوخت خودرو را دارد.

E1 :استاندارد روغن موتور برای موتورهای دیزل سنگین ساخته شده. سطح کیفیت به‌طور گسترده با استاندارد قبلی CCMC D4 سازگار است و در درجه اول برای موتورهای بزرگتر و فواصل تخلیه نرمال در نظر گرفته شده. امروزه این استاندارد تقریباً حذف شده.

E2 : این استاندارد برای موتورهای دیزلی با توربو و بدون توربو شارژرها که تحت شرایط سخت کار می‌کنند، طراحی شده‌است.

E3: ارتقاء قابل توجهی نسبت به استاندارد قبلی CCMC D5 را دارد و مخافظت بهتری از پیستون‌ها در مقابل سایش و تمیزکنندگی دوده را دارد. این روغنها به برای موتورهای زیست‌محیطی EURO II طراحی شده‌است، تحت شرایط سخت و فواصل تعویض روغن بیشتر از حد معمولی.

E4 : تقریباً همان استاندارد E3 است اما با بهبود تمیزکنندگی بهتر و مدیریت دوده است. تحت شرایط سخت و فواصل تعویض روغن بیشتر از حد استاندارد.

E3. E5 استاندارد بالاترین کیفیت موجود است و نوع ارتفا یافته E3 است که برای موتورهای یورو III درست شده‌است. فواصل تعویض روغن برابر با استاندارد E3 است.

در اینجا باید حتما متذکر شویم برای انتخاب روغن موتور مناسب خودرو شما حتما سعی شود شاخص استاندارد انجمن خودرو سازان اروپا را دقیقا مشابه خود روغن موتور استاندارد انتخاب کنید.

4-  نوع فرایند ساخت روغن موتور

- روغن موتور معدنی

فرایند ساخت این نوع روغن موتور ها کاملا بر پایه پالایش نفت خام است امروزه از این روغن موتور ها در موتور های امروزی زیاد استفاده نمی‌شود از معایب این نوع روغن موتور ها ایجاد زیاد رسوبات و عمر بسیار پایین می‌باشد که در موتور های امروزی بسیار مضر است

-روغن موتور نیمه سنتیک 

تریکیبی از روغن موتور های معدنی و تمام سنتیک است که در خودرو های امروزی نیز می‌توان استفاده کرد، این نوع روغن موتور ها بر پایه نفت خام به علاوه افزودنی های مفید است که برای خودرو های امروزی بسیار مفید است

 -روغن موتور تمام سنتیک

می‌توان گفت بهترین فرایند تولید روغن موتور بر پایه فناوری سنتیک است. در فرایند تولید روغن موتور سنتیک دیگر از روش هایی ماننده پالایش نفت خام استفاده نمی‌شود و جاگزین آن فرمولاسیون و فرایند ترکیب ماده های شیمیایی است.  

لذا توصیه ما به شما این است برای انتخاب روغن موتور خودرو شما سعی کنید از فرمولاسیون نیمه سنتیک یا تمام سنتیک  انتخاب کنید.

5- داشتن تاییده خودرو ساز

اگر از خودرو با برند های خارجی یا مومتاژ داخل استفاده می‌کنید حتما سعی کنید روغن موتور دارای تاییده خودرو ساز(approval) مذکور را دارا باشد.

چند نکته در مورد  روغن موتور و سرویس های دوره ای

1-در خودرو های هیبریدی و توربو حتما می‌بایست مشخصات روغن با نمونه توصیه شده کارخانه مطابقت داشته باشد.

2- در صورت استفاده از روغن تمام سنتیک اگر قبلا روغن های پایه معدنی یا نیمه سنتیک استفاده کرده ای باید حتما از فلاشر های روغن استفاده کنید.

3-اگر خودرو شما دوگانه سوز می‌باشد سعی کنید از روغن موتور های مناسب خودرو دوگانه سوز استفاده کنید وحتما می‌بایست بازه سرویس دوره ای کوتاه تری داشته باشند.

4- سرویس دوره ای خودرو های مجهز به سیستم تاپید هیدرولیک (فیلر گیری اتومات با فشار روغن) حتما می‌بایست روغن موتور مناسب و مندرج در دفترچه راهنما و بازه سرویس دوره ای 5.000  انجام شود (استفاده از روغن موتور های با شاخص 20W50  یا دیر عوض کردن روغن و کثیف شدن موتور باعث عدم رسیدن روغن به کانال های تاپید هیدرولیک می‌شود).

5- زمان مناسب سرویس‌های دوره ای در خودرو ها 5.000 کیلومتر است.

6-خودرو های مجهز به سیستم پر خوران (توربو شارژ) بسیار به نوع روغن و بازه تعویض روغن حساس هستند لذا توصیه می‌شود هر 5.000 کیلومتر روغن موتور با مشخصات مندرج در دفترچه استفاده شود.

7-حتما  در هر سرویس دوره ای تمامی فیلتر ها مانند فیلتر روغن فیلتر هوا و فیلتر بنزین را تعویض کنید.

8- ترکیب دو نوع مارک روغن موتور ها در یک سرویس دوره ای برای خودرو مضر است.

9- استفاده از فلاشر ها اصلی و معتبر برای پاک کردن موتور از لجن و کثیفی ها مفید است و سلامتی موتور را افزایش می‌دهد لازم به ذکر است شتشور موتور با بنزین و گازوئیل بسیار مضر است و باعث از بین رفتن قطعات لاستیکی مانند کاسه نمد ها شود.

10-سعی کنید همیشه از یک برند و یک نوع روغن موتور برای پیشرانه خود استفاده کنید.

11- از عوامل موثر در بازه تعویض روغن میتوان به : شرایط آب هوایی، نوع رانندگی،  استفاده خودرو در جاده داخل شهر یا خارج شهر، کاربری خودرو و... اشاره کرد.

روغن موتور خودروهای هیبریدی

12-روغن موتورهای خودروهای هیبریدی با خودروهای معمولی متفاوت است لذا حتما سعی کنید برای انتخاب روغن موتور مناسب از دفترچه راهنما یا اگر خودرو ساز نمایندگی رسمی در در ایران نداشت با ارسال ایمیل از روغن موتور مناسب خودرو خود باخبر شوید اما طبق مطالعات نمی‌توان از روغن‌های های با گرید 20W40 یا 10W40 استفاده کرد به این دلیل که خودروهای هیبریدی معمولا بار بسیار کمی بر روی موتور است و در برخی اوقات موتور بنزینی خاموش می‌شود (در برخی از سیستم های هیبریدی موتور بنزینی فقط نقش شارژ کننده باطری را بر عهده دارد) لذا این نوع پیشرانه ها بیشتر در دمای های پایین کار می‌کنند بنابراین روغن موتور مناسب این نوع پیشرانه ها با گرانروی پایین است مخصوصا در کشور ها و مناطق سردسیر اما طبق مطالعه ها دو نوع گرید برای خودروهای هیبریدی توضیه شده است 0W30 و 5W30 که گرانروی اولی برای مناطق بسیار سرد مناسب است.

 لازم به ذکر است بازه تعویض روغن خودرو های هیبریدی بین 5 الی 7 هزار مایل ( 8046.72 الی 11265.41 کیلومتر) است.

نویسنده:امیرحسین کهریزی