در داخل موتور یک خودرو، قطعات مستقل زیادی وجود دارد. زمانی که شما پدال گاز را فشار می‌دهید، این قطعات با هماهنگی در کنار یکدیگر کار می‌کنند تا خودرو به حرکت درآید.
تا زمانی که هر کدام از آنها عملکرد خود را به خوبی انجام دهند، موتور خودرو هم وضعیت مناسبی دارد اما اگر یکی از قطعات دچار ایراد بشود، تاثیر آن را در کاهش عمکلرد و یا حتی به صورت کلی از کار افتادن موتور خواهید دید.
در این مقاله نگاهی به یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین قطعات می‌پردازیم یعنی سرسیلندر. نشانه‌ها و دلایل خرابی سرسیلندر بحث اصلی ما هستند. اگر هرکدام از آنها را در خودرو خود مشاهده کردید، باید سریعا به مکانیک ماهر مراجعه کرده و خودرو را تعمیر نمایید.
سرسیلندر چیست؟
سرسیلندر یکی از قطعات اصلی در موتورهای درون سوز است. یک موتور درون سوز از تعدادی سیلندر تشکیل شده که وظیفه آنها ترکیب و احتراق سوخت و هوا است. قدرت تولیدشده در این فرآیند به کمک پیستون‌ها موجب به حرکت درآمدن چرخ‌ها می‌شود.
اما سرسیلندر، همان طور که از نامش پیداست، در بخش فوقانی سیلندرها قرار گرفته است. این قطعه بالای سیلندر را می‌بندد. سر سیلندر همواره در معرض گازهای داغ قرار دارد. به همین دلیل سرسیلندر از متریال سخت ساخته می‌شود. در حال حاضر کمپانی‌های سازنده برای ساخت سرسیلندر از آلیاژ آلومینیوم استفاده می‌کنند.
وزن پایین سرسیلندر
سرسیلندر در عین حال که باید از فلز ساخته شود، باید وزن کمی داشته باشد چراکه اگر وزن آن زیاد باشد، قادر نخواهد بود تا با سرعت کافی حرکت کرده و وظیفه خود را انجام دهد. این قطعه باید توان لازم برای حفظ عملکرد در چندین سال را داشته باشد و نیازی به تعویض‌های کوتاه مدت پیدا نکند.
خوشبختانه کمپانی‌های سازنده به فرمول لازم برای ساخت چنین قطعه‌ای دست پیدا کرده‌اند. می‌توان گفت آلومینیوم بهترین متریال برای ساخت سرسیلندر است که حداقل 5 سال عملکرد خود را حفظ می‌کند. البته نمونه آهنی آن هم وجود دارد که ممکن است حتی عمر بیشتری داشته باشد.
به هر حال پس از گذشت مدتی، سرسیلندر در معرض شکستن و آسیب وجود دارد. چنین آسیبی، هزینه‌های سنگینی به مالک خودرو وارد می‌کند اما خوشبختانه با توجه به علایم، می‌توانید از رخ دادن این اتفاق جلوگیری کنید.
نشانه‌های خرابی سرسیلندر
زمان
زمان، نشانه اصلی نیست اما همواه باید آن را داشته باشید. اگر خودرو شما صفر است و یا 2 تا 3 سال از تولید آن می‌گذرد، احتمالا سر سیلندر آن مشکلی ندارد. هرچند این حرف قطعی نیست و باید به علائم دیگر توجه داشته باشید.
عملکرد ضعیف موتور
از آنجا که سرسیلندر نقش پررنگی را در موتور خودرو ایفا می‌کند، خرابی آن تاثیر زیادی بر روی عملکرد موتور خواهد داشت. اگر سرسیلندر خراب شود، در چرخه احتراق مشکل ایجاد خواهد شد و ممکن است هوای فشرده شده خارج شود.
نشت مایع خنک‌کننده
وظیفه سیستم خنک کننده و مایع آن، خنک کردن موتور و اجزای آن از جمله سر سیلندر است. در نتیجه خرابی سرسیلندر می‌تواند باعث نشت مایع خنک کننده بشود.
همانن روغن، تشخیص نشتی این مایع از چند راه ممکن است. نخستین راه، مشاهده مایع خنک کننده و خروج آن است.
در خودروهای مدرن علامت Check Engine Temperature هم نشانه خوبی است. یکی از علت‌های آن، نشت مایع خنک کننده از سر سیلندر خراب است.
نشت روغن
سرسیلندر حاوی روغن است. این روغن برای از بین بردن اصطکاک و نیز کاهش گرما استفاده می‌شود. به همین دلیل و با استفاده از مشاهده نشتی روغن به سادگی می‌توانید وجود خرابی را در آن تشخیص دهید.
تشخیص نشت روغن به این صورت است که اگر خودرو را برای مدتی در مکان مشخصی پارک کنید، در زیر آن روغن مشاهده میکنید. همچنین در خودروهای مدرن، علامت Check Oil در صفحه آمپر کمکی برای تشخیص نشت روغن است.
عدم احتراق کامل
این مورد هم دلیلی مشابه مورد بالا دارد. سرسیلندر، فضای بالای سیلندر را می‌بندد تا مخلوط هوا و سوخت را فشرده کرده و احتراق به بهترین شکل صورت بگیرد.
اگر سرسیلندر خراب شود، سیلندر در فشار مناسبی قرار نمی‌گیرد و این به معنای فشرده سازی نامناسب هوا و سوخت است. به این ترتیب احتراق به خوبی صورت نگرفته و عملکرد موتور دچار ضعف می‌شود.
حتی در موارد بحرانی، ممکن است احتراق به صورت کلی انجام نشود. در صورت عدم احتراق درست، حتی سوخت باقی مانده هم می‌تواند آسیب‌هایی به موتور وارد کند.
به همین دلیل در صورت مشاهده این مشکل بهتر است آن را هرچه سریعتر برطرف کنید تا هزینه‌های سنگین‌تری برای شما نداشته باشد.
خروج دود از موتور
زمانی که سرسیلندر دچار مشکل اساسی شود، ممکن است گازهای اگزوز وارد فضای موتور شوند. در این حالت دود از زیر کاپوت و محفظه موتور خارج شده و قابل رویت است.
در چنین شرایطی، سرسیلندر باید به سرعت تعویض شود.
یک نکته مهم را در نظر بگیرید آن هم اینکه در صورت مشاهده هرکدام از علائم بالا، منتظر خروج دود از موتور نباشید و به تعمیرگاه مراجعه کرده و در صورت نیاز، سرسیلندر را تعمیر کنید.
نکته مهم
توجه داشته باشید که پیشگیری از ایجاد خرابی و آسیب در سرسیلندر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چراکه در صورت خرابی و نیاز به تعمیر و یا تعویض آن، هزینه‌های سنگینی به مالک تحمیل خواهد شد.